منطقه كم انتشار آلودگي هوا (Low Emission Zones) الگويي است كه هم‌اكنون در بسياري از كشورهاي اروپايي به‌عنوان يك محدوديت ترافيكي شناخته مي‌شود. در اين الگو خودروها كه مهم‌ترين منابع آلاينده هوا در جهان هستند، براساس ميزان انتشار آلودگي‌شان از تردد ممنوع يا محدود مي‌شوند. اين گزارش با تكيه بر گزارش‌هاي شركت كنترل كيفيت هوا و منابع خارجي، نگاهي به 11كشور دارد كه هم‌اكنون با اين الگو از آلودگي هوا گريخته‌اند.
- نروژ
طرح منطقه كم انتشار براي 3شهر اين كشور درنظر گرفته شد و پايه اجراي آن ماليات محيط‌زيست اعلام شد. بدين‌ترتيب خودروهاي داراي استاندارديورو2و 3مشمول ماليات سالانه 20هزار يورو شدند. خودروهاي داراي استاندارد يورو 1، 34هزار يورو و خودروهاي فاقد استاندارد يورو نيز بايد سالانه 60هزار يورو ماليات بدهند.
- دانمارك
از سال 2008طرح ملي منطقه كم‌انتشار براي خودروهاي بالاي 3.5تن اجرا مي‌شود. همچنين از سال 2010خودروهاي داراي استاندارد يورو2بايد براي تردد در شهرهاي بزرگ به فيلتر DPF مجهز مي‌شدند و تنها خودروهاي شخصي داراي استاندارد يورو3در شهرها اجازه تردد داشتند.
- سوئد
هدف اجراي منطقه كم انتشار در سوئد به‌عنوان پيشگام اين طرح، در نخستين گام خودروهاي سنگين بود. از سال 2010با اين طرح عمرخودروها حداكثر 6سال شد و خودروهاي داراي استاندارد يورو 2و پايين‌تر حق تردد ندارند. از سال 2016نيز قرار است استاندارد يورو به عدد 4و از 2020به يورو 5برسد.
- ايتاليا
مناطق شمالي ايتاليا ازجمله لومبارديا و پيه‌مونت سال 2005توافقنامه‌اي امضا كردند تا در فصل زمستان و زماني كه آلودگي هوا افزايش مي‌يابد، طرح منطقه كم انتشار را اجرا كنند. در اين طرح كليه وسايل نقليه كمتر از 3.5تن بايد محدوده تردد براساس 4رنگ آلايندگي را اجرا مي‌كردند. در شهر ميلان نيز طرح منطقه كم انتشار اجرا شد.
- هلند
وزارت حمل ونقل هلند اين طرح را از استاندارد يورو3آغاز كرد و از سال 2010تردد خودروهاي داراي استاندارد يورو 2و قبل از آن را ممنوع كرد. در عين حال تردد براي خودروهاي داراي استاندارد يورو 4به بالا و برقي و هيدروژني در همه مناطق كشور آزاد اعلام شد. همچنين از سال 2013تنها اين خودروها مي‌توانند در هلند تردد كنند.
- آلمان
در اين كشور از سال 2009خودروهاي بالاي 9سال در قبال كمك 2500يورويي دولت از رده خارج شدند (1.9ميليون دستگاه) و عوارض اخذ شده براي خودروهاي فاقد فيلتر DPF بالا رفت. با اجراي فاز نخست اجراي اين طرح در برلين، روزهاي بيش از حد آلاينده از 38به 24روز كاهش يافت و اكسيدهاي گوگرد 10درصد كمتر شد.
- انگلستان
طرح منطقه كم انتشار هم‌اكنون در لندن درحال اجراست. همچنين موافقتنامه مناطق كم انتشار براي اتوبوس‌ها نيز در نورويچ و آكسفورد منعقد و اجرا شد. نخستين تحليل‌ها از اجراي اين طرح در فاصله 3ماه نشان داد ذرات معلق كمتر از 2.5ميكرون 15درصد كاهش يافته است.
- بلژيك
پيشنهادها و الگوهاي اجراي طرح كاهش در شهرهاي بزرگ بلژيك از سال 2010آغاز شد. از 2012اين كشور با تعريف رينگ‌هاي ترددي به زمره كشورهاي اجراكننده طرح پيوسته است.
- سوئيس
وزارت محيط‌زيست سوئيس شهر زوريخ را به‌عنوان نخستين محور اجراي طرح منطقه كم انتشار درنظر گرفت اما مسئولان شهري در اين كشور درصدد هستند اين طرح را پس از موفقيت در اين شهر در قالب طرح ملي اجرا كنند.
- اسپانيا
در شهر مادريد پس از انجام مطالعات براي اجراي طرح منطقه كاهش، از سال2009اين طرح درخصوص تاكسي‌ها، خودروهاي سبك و سنگين انجام شد و استانداردهايي براي تردد در پايتخت درنظر گرفته شد.
- اتريش
وزارت كشور اتريش قانون كاملي براي مناطق كم انتشار وضع كرده است. در حال حاضر در منطقه تيرول و بزرگراه A12طرح منطقه كم انتشار در حال اجراست. همچنين در منطقه استيرمارك اين طرح براي خودروهاي شخصي اجرا مي‌شود.
- آثار اجراي طرح در 225نقطه اروپا
كاهش ذرات معلق كمتر از 2.5ميكرون
كاهش اكسيدهاي گوگرد
كاهش كربن و آلاينده‌هاي ديزل
- نحوه كنترل در طرح
قرار دادن جرايم سنگين و ماليات
بازرسان شهري مثل پاركبان‌ها
دوربين‌هاي كنترلي
پليس
- علل اجراي طرح LEZ
منطقه كم انتشار آلودگي هوا ابتدا در سال 1996در شهر استكهلم سوئد اجرا شد. براساس آخرين آمار اتحاديه اروپا، آلودگي هوا هر سال علت مرگ‌ومير زودرس 310هزار شهروند اروپاست. آلودگي هوا همچنين براساس آخرين تخمين‌ها سالانه 427تا 790ميليارد يورو هزينه به اقتصاد اروپا تحميل مي‌كند. طرح منطقه كم‌انتشار آلودگي هوا(LEZ) هم‌اكنون از راه‌حل‌هاي اساسي اتحاديه اروپا و سازمان بهداشت جهاني براي محافظت شهروندان 11كشور از آلودگي هواست.
- بفرماييد منطقه پاك!
اتحاديه اروپا براي ارائه اطلاعات، ارزيابي‌ها، نقشه‌ها و محدوديت‌هاي اعمال شده در 225نقطه طرح كاهش، پايگاه اينترنتي به نشاني urbanaccessregulations.eu را طراحي كرده است. در صفحه ورودي اين پايگاه اينترنتي آمده است: « قدم اول براي پيدا كردن يك منطقه پاك اين است كه شهر شما مايل به كاهش توليد گازهاي آلاينده تا حد استاندارد باشد. اين ايده در يك منطقه كم انتشار قابل اجراست.»
- طرحي بومي با تكيه بر تجربيات جهاني
سيد جعفر تشكري هاشمي، معاون حمل ونقل و ترافيك شهردار تهران
طرح كاهش مصداقي براي بهره‌گيري از بومي‌سازي تجربيات جهاني است. به هيچ عنوان قرار نيست در اجراي اين طرح كپي‌برداري صرف از خارج از كشور صورت گيرد. مديريت شهري متناسب با شرايط فرهنگي و كارشناسي تلاش كرده اين طرح را با استناد به شرايط اجتماعي و اقتصادي روز كشور و تهران بومي‌سازي كند. از ديگر سو، بحث محدوديت‌ها در راه اجرا با ارزيابي‌هاي داخلي درنظر گرفته شده است. فراموش نكنيد كه امروز در دنيا برخوردهاي جدي و محدودكننده شديدي با خودروهاي آلاينده و دودزا صورت مي‌گيرد. همچنين جرايم سنگين و حتي زندان براي اين شكل از آلوده‌كردن محيط‌زيست درنظر گرفته مي‌شود. اما پرسش اصلي اينجاست كه منتقدان اندك طرح بررسي كنند كه آيا طرح مفيدتري براي كاهش آلاينده‌هاي هواي تهران وجود دارد؟ آنگونه كه مطالعات تخصصي و دانشگاهي ما در شركت كنترل كيفيت هواي تهران بر پايه مستندات روز جهان نشان مي‌دهد، اين تنها راه تجربه‌شده مفيد و مؤثر است. البته طرح‌هاي بسيار سختگيرانه ديگري وجود دارد كه با شرايط موجود شهر ما همخواني ندارد و سال‌ها با شرايط اجراي آن فاصله داريم. البته مسئولان در نظر دارند با حداقل سختگيري طرح‌هاي اينچنيني را اجرا كنند. بنابراين اگر كسي طرح بهتري دارد بايد به شوراي عالي ترافيك بياورد وگرنه بايد به رأي شوراي‌عالي ترافيك تن بدهد و آن را اجرا كند.
نظر شما